Ik lees de krant. Het is me wat. Wat er nu allemaal tegelijk gebeurt? Het lijkt er sterk op dat we het einde van de wereld as we know it nog gaan meemaken. Niet de hele fysieke wereld gaat eraan - hopelijk loopt het niet zo'n vaart -, maar minstens wel het na-oorlogse era waarin we rustig de tijd hadden om eerst rijk te worden, daarna onszelf oeverloos te ontwikkelen, vervolgens ons te zelfzorgen op alle mogelijke manieren en te consumeren zonder einde, om finaal toch nog fundamenteel ontevreden te zijn. Op een bepaalde manier zijn we ook slaven van wie nog rijker is, absoluut, maar iedereen uit de middenklasse reist, laat zich bedienen, zucht en blaast en heeft het zwaar, mentaal vooral, met uitzondering van die enkelingen die in beide ouderlijnen nog boeren hebben en die nog geregeld 'ju en vooruit' in de mond nemen. Iedereen lijkt wel van adel, gentle people, zo gedragen we ons. Ik ook, hoor. Waar is mijn vlugzout?
In zijn fascinerende boek 'De uitgewiste horizon' werpt Cor Hermans (hij is een soort Geert Mak), een bijzonder licht op deze gevoeligheid en entitlement (ik vind geen Nederlands woord dat even juist de lading dekt, rechthebbendheid, rechthebberigheid?) die ik overal ontwaar. Er is immers al een keer zo'n era gepasseerd tussen 1835 en 1914. Ook in de aanloop tot de Grote Oorlog was er verrijking en daarna een lange periode van stille afbraak, sluipende verarming en tanende burgerlijke waarden. Die afbraak ging positief gepaard met onder andere een groeiende tolerantie en een toenemende ruimte voor kunstzinnigheid en anderzijds met een groeiende psychische (over)gevoeligheid bij de welstellende bevolking. Kinderen hielpen familiezaken om zeep, burgervaders stierven uit. Er waren steeds meer mensen die alleen nog piano wilden spelen en dat deden tot hun erfenis op was. Sanatoria bloeiden als nooit tevoren en iedereen was extreem goed gekleed. Klinkt bekend? Heerlijke tijden om in te leven, als je het mij vraagt, net zoals bij ons, tot nader order weliswaar.
Thomas Mann was zelf ook een van deze verwende mensen, zo vertelt Cor Hermans, en al zijn boeken gaan hierover. Ze zijn hilarisch in de fijnzinnige schildering van kleine kanten en doordebandse rijke mensen, maar ook griezelig actueel. Vooral omdat al deze verhalen over zuchtende en verzwakte sanatoriumbewoners, eindigen in een oorlog, waarin deze mensen geen enkele weerbaarheid meer kunnen tonen. Het is echt tijd om de Toverberg te lezen als je dat nog niet deed.
Je kunt ervan denken wat je wilt, maar zonder de decadentie van die tijd, hadden we deze sublieme kunst nooit tot ons kunnen nemen. Geen Mann, geen Wagner, geen Nietzsche. Anderzijds kunnen we ook niet ontkennen dat geschiedenis een cyclische aangelegenheid is, een dialectisch ding, een slang die steeds weer in haar eigen staart bijt. En ja, volgens mij is het is weer zover. We zijn er zodanig over aan het gaan dat het bijna niet anders kan dat iemand de filet pur die wij geworden zijn wil komen oppeuzelen. Misschien moet het ook zo, is het goed dat er eens paal en perk aan komt. Want onze decadentie, hoe subliem ook, duidt op het einde van de cultuur, die overrijp is, die tot stilstand komt. De politiek en de culturele sector zijn daar mooie voorbeelden van. Dag na dag verengen ze zichzelf. Ze lijken er bijna op gebrand zichzelf zo vlug mogelijk tot stilstand te brengen en op te heffen. Deze cultuur zal door de een of andere crisis schoongespoeld worden, zoals dat altijd gaat. Zo wordt er nieuw leven ingeblazen en begint het weer van voren af aan.
Een drama is het dus in mijn ogen niet, just life. Neem genoeg afstand en niets is nog erg. Op het puntje van mijn stoel in het hier en nu vind ik dit alles natuurlijk wel uitermate griezelig, omdat ik liever precies zou weten hóe en vooral wannéér. Maar coaches panikeren niet. Zal ik alvast een paar opbeurende tips rondstrooien om ons allemaal een beetje voor te bereiden en wie weer weet onze innerlijke weerbaarheid wat te vergroten, vóór de wereld ons ertoe dwingt?
EEN. LICHAAM - Train je lichaam
Niet langer om mooi te zijn, maar om sterk te zijn. Fit zijn, voelen dat je een juist gewicht hebt voor je gestel, kracht in je armen voelen, uithouding hebben, deze dingen geven je een basaal soort zelfvertrouwen. Handig en nodig in pittige tijden.
TWEE. HOOFD - Zuiver je geest
En doe het snel en grondig. Er is straks geen ruimte meer om oude neuroses mee te slepen. Naar de therapeut met je, voor er geen tijd meer voor is en al die trauma's weer decennialang onderduiken en vervolgens generaties lang van ouder op kind worden doorgeven. Je moet het ook doen voor jezelf, om de feiten te kunnen beoordelen die zich voordoen. Met een oude, mistige bril vol vooroordelen kom je nergens als de uitdagingen scherper en directer worden en er veel fake news circuleert.
DRIE. HART - Herformuleer je levensproject in abstractere termen
Ik werk bijna met al mijn coachees rond zingeving, een missie in het leven. We komen dan uit op een algemeen gevoel en een woord dat daarbij past. Vervolgens zoeken we een project, een expressie. Verbind jezelf opnieuw of voor het eerst met die abstracte waarde. Misschien zal je een andere expressie moeten zoeken, maar je kunt dat ook. Het is immers de waarde zelf die telt, niet perse de vorm.
De missie is bovendien verbonden met het hart, het centrum van onze intuïtie en onze moed. Intuïtie zal de enige manier worden om achter te waarheid te komen in het AI-era en moed zullen we zeker nodig hebben. Werk dus aan en met je hart.
VIER. Choose life!
Steek je kop niet in het zand, loop niet te treuren dat het anders zou moeten zijn. Hou je niet teveel bezig met jezelf (OMG wat moet ik aandoen vandaag?) en met dingen die eigenlijk geen problemen mogen heten. Richt je niet langer op de verschillen tussen mensen, de domme details van artificiële en identaire emanicpatie, zwart, wit, man, vrouw, wat maakt het uit? Laat genders (ook je eigen gender) rustig benden naar waar ze ook maar willen. Daar hangt de klepel niet. Richt je naar de wijde wereld, wees alert. Waar is de échte onveiligheid? Wat ga je daartegen doen? Welke verbonden ga je smeden. Kies voor beweging, banden met vrienden en familie, nieuwe kansen, echte wilde natuur, gezonde energie, aanvaard verandering. Wees niet bang. Hou je samen met anderen klaar voor het leven dat komt.
VIJF. Vraag je bij elke nieuwe maatschappelijke regel die je toejuicht of afschiet, wat het effect op écht arme mensen zal zijn.
De beste remedie tegen decadentie en verwendheid is je afvragen wat iets betekent voor echte arme mensen. Is het relevant voor hen? Duwt het hen nog dieper? Als het goed is voor echt arme mensen, dan is het meestal goed voor iedereen. Al de rest is politiek gezeur.
Kristien De Wolf
Coach, schrijver, olijfboer
Reageren? kristien.dewolf@mypersonalcoach.be
Commentaires