(Anselm Kiefer. 1966. The order of the night)
We zijn drie weken bezig in het nieuwe schooljaar. Op één week tijd kreeg ik drie nieuwe aanmeldingen van mensen uit het onderwijs. Ze zien het nu al niet meer zitten. In de tien jaar voordien had ik zelden mensen uit het onderwijs, niet in oktober en ook niet in juni. Sinds midden vorig jaar zijn ze beginnen te komen, nu stromen ze binnen. Van kleuterjuf tot directeur, van leerkracht tot hogeschooldocent. Mensen die in paniek slaan bij het woord mailbox, mensen die dekking zoeken en bescherming tegen weer een ander soort zondvloed, desnoods in een gelegitimeerde burn-out. Ondertussen hoor ik synchroon dezelfde signalen uit andere sectoren, van supermarktketen tot zware industrie. Die waren er altijd wel al, maar nu is de boel aan het exploderen. De nieuwe aanvragen zijn maal drie gegaan op drie weken tijd. En dan hebben we het nog niet gehad over de boeren. Als zelfs die taaie gasten het niet meer zien zitten, gaat er dan nog altijd geen rood lampje branden?
Qe pasa?
Wat steeds terugkomt zijn voor zover ik kan zien, voornamelijk deze vier zaken:
1. het ervaren van een gebrek aan vertrouwen (te veel controle),
2. vervreemding van de kerntaak door projecten allerhande en te veel administratie
3. vervreemding van collega’s (oa door willekeurig verplaatsen van mensen) en
4. specifiek voor het onderwijs en de verpleging, teloorgang van opgebouwde competentie, eveneens door het willekeurig verplaatsen van mensen. Vroeger moesten mensen specialiseren tot ze doodgingen van verveling. Nu moet iedereen multi-inzetbaar zijn, een dieptegeneralist zogezegd, die totaal flexibel is en wiens kartonnen doos altijd klaar staat om te verkassen naar ‘waar men hem/haar/hen ook nodig heeft’.
Hoe ziet zo’n werkomgeving er dan concreet uit?
Ongeveer zoiets: oeverloze vergaderingen, zinloze administratie, veranderingsdrang van managers, willekeur van managers, controledrang van managers, het gebrek aan vertrouwen van managers (en van managers van managers, èn van overheidsdiensten), te veel managers tegenover te weinig veldwerkers, excel-woede (alsof meten alles beter gaat oplossen, dan het gezond verstand van gemotiveerde mensen), het doorsluizen van shit van boven naar beneden, van in Brussel tot in de Westhoek en het aanwerven van werkverbeteraars allerhande die mensen komen vertellen wat ze moeten doen, dikwijls met niets dan theoretische bagage. En dit alles in naam van de kwaliteit, zodat niemand het waagt om er tegen te zijn. Mensen die uitvallen kunnen niet vervangen worden (uiteraard, niemand wil nog komen), dus wordt er weer geschoven, en ga zo maar door.
Laat de mensen met rust
Ik pleit ervoor om mensen tijd te geven om zichzelf weer terug te vinden in het post-corona tijdperk. Vele mensen zijn helemaal niet blij, ze zijn mentaal uitgeput. Velen zijn door hun reserves gegaan en hebben geen normale vakantie gehad. Ben jij degene voor wie alles wel stilgelegen heeft en die nu eindelijk graag eens zou doorduwen wat er zolang heeft liggen gisten, hou je koest. Mensen gaan je saboteren, omdat ze niet anders kunnen. Dus wacht af. Ga helpen op de werkvloer als je je graag nuttig maakt.
Misschien kunnen we het daarmee redden, maar zeker is dat niet. Het is ook mogelijk dat Corona en post-corona alleen maar heeft blootgelegd wat er altijd al borrelde in de onderbuik.
Back to basics
Deze praktische tips zijn in elk geval het het overdenken waard.
1. Ga niet om de haverklap controleren of er geen verbeterpuntjes zijn, geen ongevraagde observaties door managers of werkverbeteraars.
2. Vraag (en aanvaard) alleen de absoluut noodzakelijke administratie. Dat is die administratie die een directe link heeft met de jobinhoud en niet met zijdelingse projecten of metingen van kwaliteit of wat dan ook.
3. Vergader efficiënt: laat voor grote vergaderingen je mensen korte papers lezen en kom dan alleen samen om de beslissingen te bekrachtigen en/of fundamentele bezwaren op te tekenen. Vergader dus niet om oplossingen van nul te bouwen, doe dat in kleinere efficiënte groepjes. En vergader ook niet om oplossingen voor te stellen. Je moet al een stand-up comedian zijn om in het huidige klimaat de aandacht vast te houden en lezen gaat veel sneller. Eis wel dat mensen de vergadering voorbereid betreden. Als ze merken dat daardoor op tijd naar huis kunnen of verder kunnen gaan met hun echte werk, zullen ze graag komen. Onthoud: mensen worden gek als ze in vergaderingen moeten zitten waar de onderwerpen hen maar gedeeltelijk of helemaal niet aanbelangen.
4. Verzet mensen niet (ook niet om efficiëntieredenen), laat ze zoveel mogelijk hechten en wortelen in duurzame teams
5. Zet alle innovatieprojecten tijdelijk on hold
6. Bekijk of er niet te veel overhead is en te weinig mensen op de vloer om het echte werk te doen, dat zet kwaad bloed
7. Als er geen personeel is om het werk te doen, neem dan geen klanten aan
8. Als mensen de facto (nog) niet zelfsturend zijn, geef dan leiding en verwar dit niet met controle - zie 1.
Doen we dit niet, dan gaat míj́n zaak heel goed draaien, maar eerlijk gezegd werk ik liever aan het rustig bouwen van duurzame ontwikkeling van mensen, dan dat ik de hele tijd drenkelingen op het droge moet trekken. Als mensen geen andere uitweg hebben, dan is het hun lichaam dat de stop eruit trekt, de ultieme GREAT BIG NO. Gaan we dat oplossen door druk op de ketel te zetten bij de langdurig zieken? Of gaan we naar de kern van de zaak?
Ik wist dat mijn betoog categoriek klonk, maar soms is dat ook eens nodig. Ik stuurde mijn stuk op aan een aantal mensen en dit is wat ik terugkreeg.
.............................................
Dag Kristien
Ik vind je mail helemaal niet categoriek hoor maar gewoon een relaas van wat er leeft onder de mensen en goede tips voor verbetering.
Wat mij betreft, is het echter geen Coronaprobleem. Corona legde 'bloot' wat allang aan de gang was. Door 'stil' te staan, kon je het beter zien en 'overzien' . Corona was ook vaak een druppel die de emmer nog wat meer deed overlopen. Zo zag ikzelf een 'escalatie' van meisjes met eetstoornissen het laatste jaar. Het 'perfectionisme, de onzekerheid,...' waarmee jongeren te kampen hebben, is de laatste jaren sowieso toegenomen maar zag je nu duidelijker door de extra druk van de lockdown.
Wat 'administratie' betreft, moeten we bijvoorbeeld in het onderwijs elke 'misstap' van een leerling noteren terwijl het toch de gewone gang van zaken is dat leerlingen en ook wij 'leven met vallen en opstaan'? Waarom moet alles geregistreerd worden? Op den duur zullen we nog moeten bijhouden hoeveel keer we ademen,...We zijn alleszins goed op weg.... Al dat 'afvinken' dient overigens tot niks. Hadden we niet het beste onderwijs toen er nog geen sprake was van eindtermen? Lang leve de vrijheid en persoonlijkheid van de leerkracht! Wij moeten 'eenheidsworst' prediken terwijl onze koning zijn dochter naar een school stuurt waar het 'individueel onderwijs' hoog op de agenda staat. Begrjipe wie kan...
Zoals mijn collega Geschiedenis het formuleert is het inderdaad zo dat er 'meer en meer generaals zijn en minder en minder voetvolk' waarbij de 'generaals' het parcours uitstippelen en het 'voetvolk' gereduceerd wordt tot uitvoerders. Laat de uitvoerder toch maximaal 'verbinding hebben' met zijn product en er zeggenschap over hebben
Ik vind eigenlijk niet dat het gaat over een 'half jaar even tot rust komen'. Het gaat over een 'ommezwaai' die we moeten maken waarbij we onze maatschappij 'fundamenteel' in vraag stellen en ook daadwerkelijk sleutelen aan verandering. En het zijn diegenen die nog sterk in hun schoenen staan, die de verandering moeten 'trekken'
Je praktische tips zijn zeker ok en niet te categoriek. Zachte heelmeester maken stinkende wonden he. We gaan ervoor!
Genegen groetjes,
Katrien
............................................................................................
Dag Kristien
Je het het er - uiteraard - weer helemaal bij het juiste eind. Hopelijk beginnen bedrijven beetje bij beetje toch op het juiste type leidinggevenden te bouwen. Dat hoopten we samen een 5tal jaar geleden tijdens mijn loopbaansessies al. Ik vrees dat de wereld er toen nog niet klaar voor was, op een slecht moment betwijfel ik soms of het nu al slecht genoeg gaat om de kanteling te kunnen verzekeren. Anderzijds, als de corona-tijd de kanteling niet veroorzaakt, wat dan wel? Ik duim alvast dat bedrijven niet bij de pakken blijven zitten en eindelijk beseffen dat mensen onze meest duurzame en waardevolle grondstof is. Groetjes, Noor.
Herken je jezelf of jouw organisatie? laat van je horen. Ik ben zeer geïnteresseerd in jouw reactie. Kristien.dewolf@mypersonalcoach.be
Download ook mijn gratis e-book. Zo versterk jij jezelf en je omgeving.
Comments