Sinds 2014 ben ik erin geslaagd mezelf vrijwel volledig te vrijwaren van elke vorm van samenwerking. Niet dat ik het niet kan, maar ik heb het accorderen met meer dan één persoon tegelijk, (in het kader van een, historisch gezien, meer niet dan wel, voldoende helder gedefinieerd gezamenlijk doel), altijd een geweldige vreetkop van energie gevonden. De precedenten zijn geanalyseerd, liefdevol getransformeerd enzovoort, maak u geen zorgen, maar ik doe het mezelf toch liever niet meer aan als het voor iedereen gelijk is.
Tenzij voor iets waarvoor ik echt te vechten heb, zoals bijvoorbeeld, de lancering van mijn roman Ava Miller en ik, waaraan ik een morsige negen jaar, in een staat van steeds problematischer wordende ezelsdracht, heb gewrocht. Net voor de rituele verbranding van het moedermanuscript, gebeurde het dan toch, halleluja! Het boek zou gepubliceerd worden en dat moest gevierd.
En zo kwam het dat ik opnieuw, sinds lang, op samenwerken was aangewezen. Er waren de mensen van de zaal, een dierbare vriend die een stuk zou doen, de uitgever, de redacteur, de hoofdredacteur, ook allen zeer door mij geliefd en geapprecieerd. Daarnaast wilde ik graag goede muziek en door toeval was het me gelukt een topmuzikant warm te maken voor mijn project. Alles verliep heel prettig met alle partijen en daar liep ik me ondanks het feit dat het allemaal supermensen zijn, het hele traject door, dag na dag over te verbazen. Erger dan me opwinden over een antwoord dat niet dezelfde dag in mijn mailbox tuimelde kreeg ik niet te verduren. En ik weet ondertussen ook wel, dat ik hierbij hélémààl zelf in fout ben, en onthoud mij dan ook (nagenoeg) volledig van reacties die zouden kunnen wegen op de harmonie.
Hoewel ik de lat selectief heel hoog durf te leggen - mijn boekvoorstelling moest in een zaal, met mooie muziek, hapjes, en wat nog meer - vind ik mezelf geen perfectionist. Ik zie het soms groot, maar het zal altijd een beetje morsig zijn. De chaoot in mij zorgt er meestal zelf wel voor dat er hier of daar een hoekje afbreekt. Vroeger vond ik dat veel erger dan nu. Anderzijds kan ik er nog steeds moeilijk mee om als mensen hun best niet doen (in mijn ogen). Nu was dat in dit geval het minste van mijn bekommernissen. Het kwam er zelfs van dat ik me wat geprikkeld voelde toen de topmuzikant een punt maakte van de zoemende frigo's in de zaal. De mededeling dat we op D-Day de zaal pas om vijf uur zouden mogen betreden, leverde een donkere frons op. Ook dat was een probleem. Ik voelde het al aankomen. De bruggenbouwer in mij was op weg in een spagaat te belanden tussen de kunstenaar (duidelijk een geval van acuut perfectionisme) en de zaalhouder (eerder een aanhanger van Pareto en dan nog eentje van de uiterst pragmatische soort). De zaal zou ook best anders staan, zei de topmuzikant. En het licht zou best zus en zo zijn. Ik stond ernaar te kijken, ik had intussen immers nog steeds geen idee wat hij nu precies zou gaan spelen. En naar wat achteraf bleek, hijzelf ook niet. Wat een geluk dat ik dat toen niet besefte.
Komt de dag. We hadden afgesproken om vier uur, zodat we alles al konden uitladen en om vijf uur stipt aan de opstelling van de zaal konden beginnen. Om drie uur rijd ik door, meer omdat ik thuis de muren opliep, dan omdat ik dacht dat dat nuttig was. Nog eens tanken. Op dat moment krijg ik een sms binnen met een foto van de volledig averechts opgestelde zaal, met verschillende 'podia', badend in een waanzinnig, doch geheel toepasselijk, rood licht. Had hij helemaal alleen gedaan. Om twee uur begonnen. Nu bijna klaar. Ik verontschuldigde mij, maar waarvoor eigenlijk? Ik was helemaal niet te laat. Hij maakte er ook geen punt van, maar vertelde vrolijk dat hij de zaalhouder een arm had omgewrongen (heeeuul beleeefd, werd mij verzekerd) om hem al vroeger binnen te laten.
Hoewel het er in mijn ogen puik uitzag, werd in de volgende vier uren door hem nog onophoudelijk verder geschoven, met hele millimeters tegelijk, en verder geschaafd, gesleuteld en getest aan het geluid. Dit zonder onderbreken, geen eten, geen drinken, tot het er -volgens hem- net mee door kon. De muziek die hij uiteindelijk speelde had in de verste verte niets te maken met wat ik als suggestie had opgegeven, maar het effect was exact wat ik, zonder dat ik het goed had kunnen definiëren, had willen bereiken. Hij had immers ook niet nagelaten het boek helemaal uit te pluizen. En dat allemaal voor twintig minuten muziek, meer was het niet. Het was tenslotte een boekvoorstelling.
Later kreeg ik een mailtje, waarin hij eerder toevallig een licht wierp op waarom dat hij dat doet, het buiten verhouding veel tijd spenderen, die toeren die hij had uitgehaald met de zaal, maar ook het nemen van vrijheid rond wat hij speelt:
"Ik wil àltijd geïnspireerd geraken en daar moet je hemel en aarde voor willen bewegen'.
Zelfs mensen voor het hoofd stoten, blijkbaar, of de ene of de andere beleefd en vriendelijk een arm omwringen. Als het moet zelfs degene die betaalt. Zonder die inspiratie is er immers helemaal niets.
En zo was de dag van mijn boekvoorstelling er een die mij een paar interessante dingen leerde:
Geïnspireerd raken kan door alles los te laten (don't prepare, just show up), maar het kan ook anders. Geïnspireerd raken en perfectionisme kunnen eveneens samengaan. Voor sommigen is het ene een voorwaarde voor het andere. Perfectionisme is dus geenszins altijd dodelijk.
De keuze, de eigen beslissing is cruciaal. Je kan het echt niet doen over de ganse lijn en zeker niet om goedkeuring van anderen te krijgen. Dan wordt perfectionisme wel degelijk 'a bitch'.
De selectieve perfectionist zoekt de perfectie in de eerste plaats voor zichzelf.
Wat wordt gedeeld is een secundair positief effect, maar het is er wel degelijk. Dat komt mooi overeen met wat ik steeds beweer over 'missie'. Als je je missie volgt ben jij gelukkig, maar neem je je omgeving daarin mee. Het is dus zinvol om het eigen hart te volgen en onverzettelijk te zijn.
Samenwerken met selectieve perfectionisten kan heel veilig zijn, als je het verstand hebt ze vrij te laten, volledig. Je hoeft je niet uit te putten met controle. Kom te laat, ga nog eens wandelen, het komt vanzelf in orde.
Misschien is de opmerking dat deze houding wellicht typisch is voor kunstenaars, terecht. En misschien is het ook juist dat het offer dat de selectieve perfectionist bereid is te brengen mogelijks schade aan anderen kan veroorzaken. Misschien. Maar wie weet is het eerder zoals met zout, dat algemeen wordt verguisd, maar net als perfectionisme in handen van de juiste mensen en op de juiste manier ingezet, een zegen kan zijn. Ze beiden, het ene zowel als de andere, altijd en overal vermijden zou heel wat smaak, schoonheid en plezier aan de wereld onttrekken.
Dus, denk er eens over na. Waar kies jij voor? Waarvoor ben jij bereid hemel en aarde te bewegen? Wat is er waardevol genoeg, geeft jou plezier genoeg om er onverzettelijk in te kunnen zijn?
Reageren? kristien.dewolf@mypersonalcoach.be
Kristien De Wolf is coach sinds 2001 en begeleidt hoger opgeleiden, ondernemers, academici en artiesten bij hun persoonlijke en professionele ontwikkeling. Zij is erkend loopbaanbegeleider en aanvaardt loopbaancheques.
Contact: kristien.dewolf@mypersonalcoach.be
Live like a mighty river